Exolaliya cavab vermək əvəzinə, özünə deyilənləri eynilə təkrar etmək deməkdir. Exolaliya yunan sözü olub echo -səsin əksolunması, lalia-danışmaq deməkdir. Avtomatik olaraq uşaq kənar şəxsin dilinnən eşitdiyini söyləyir. Exolaliya əsasən autizm sindromunda, şizofreniya, psixi və əqli gerilik zamanı özünü göstərir
İlikin olaraq exolaliya yenicə danışmağa başlayan körpə uşaqlardada rast gəlinir. Bu əsasən müvəqqəti olur. Qısa zamanı əhatə edir. Hətda bu zamanı valideyin hiss etməyədə bilər. Əsasən uşağın 7-10 aylığında hiss olunur. Amma bu təkrarlanma böyük yaşlarda olursa deməli uşağın psixologiyasında problemlər var.
Exolaliyanın əsasən üç növü var; yubanmış exolalia, sürətli exolaliya və əvvəlcədən qabaqlanan exolaliya. Yubanmış exolaliya zamanı uşaq deyilən kəlməni və ya cümləni istədiyi yerdə və zamanda deyir. Yəni o an təkrarlamır. Əvvəlcədən qabaqlanan exolaliya zamanı uşaq eşidəcəyi sözü əvvəlcədən deyir. "Salam". "Necəsən?" kəlmələrini ilk gördüyü adama deyir. Sanki insanı qabaqlayır. Sürətli exolaliya zamanı uşaq eşitdiyini o an da deyir.
Exolaliya zamanı görüləcək işlər:
1-Ekolaliyanı aradan qaldırarkən ilk olaraq uşağa susmağı öyrətmək lazımdır. Yəni müəllim əvvəlcə səs, heca, söz, cümlələrdən başlamalıdır. Özü səsi deyərkən uşağa sus dinlə deyir.
2-Sonra müəllim sözün əvvəlini uşağa söyləyir sonunu uşaq bitirir. Bu zaman birinci şəkil uşağa göstərilir. İkinci dəfə isə müəllim sadəcə söyləyir.
3-Cümlə ilə bu çalışmanı etmək olur. Məsələn; Almanı .., Qapını ... və s.
Bu proqrama uyğun çalışmalar davam edilə bilər. Amma uşağın lüğət ihtiyyatını artırmaq ve özünə inam yaratmaq mütləq lazımdır. Bu zaman psixoloji yardımda olsa yaxşı olar.